Shibumi

Door een onhebbelijkheid van Blogger zou mijn vorige blogje de indruk kunnen wekken dat ik reeds enige dagen van tevoren van het overlijden van de dichter en schrijver Adriaan Bontebal op de hoogte was. Niets is minder waar. Blogger heeft echter de vervelende eigenschap niet de datum van publiceren, maar de datum waarop het schrijven van een stukje aanvang nam, te vermelden. Aangezien ik mijn laatste stukje voor het overlijden van Adriaan begon, vervolgens een paar dagen in Tokio aan het werk was, en het pas in het weekend afmaakte, staat er nu een wat malle datum boven.

Terzake. Er wordt her en der op het Internet geweldig veel aardigs over Adriaan geschreven, overigens volkomen terecht, en daar heb ik niet gek veel aan toe te voegen. We hebben elkaar nooit ontmoet, omdat ik nu eenmaal zelden in Den Haag ben en Adriaan ook niet bepaald de deur plat liep in Japan. Wel nam hij bij belangrijke wielerkoersen steevast de moeite om de prestaties van Japanse renners samen te vatten in zijn (bijna) dagelijkse stukken. Een andere opvallende Japanse invloed was het woord dat hij in het motto van zijn website had staan: shibumi.

Dat woord had hij ontleend aan de gelijknamige roman van zijn collega Trevanian, maar het is lastig te vertalen Japanse aanduiding voor een esthetische opvatting. In januari vorig jaar bespraken we het al even op Adriaans weblog.

Hoewel het moeilijk is om shibumi (of shibui, of shibuma) te vertalen, is het goed mogelijk er voorbeelden van te geven. Shibumi vereist een ongekunstelde, natuurlijke en simpele schoonheid, zonder bombast, aanstellerij of nodeloze pretenties. Ik vond, en vind, de gedichten en korte verhalen van Bontebal erg goede voorbeelden van Shibumi, hoewel dat geloof ik niet de reden is dat het woord zo prominent op zijn weblog stond. Daarom hier nog maar even het Betreffende Karakter:



Ik ben ter zake niet deskundig, maar ik meen dat je er, met veel goede wil, de kop van Adriaan in kunt herkennen. Van opzij gezien dan, of, zoals hij zelf vorige week schreef, "en face maar dan een kwartslag gedraaid".