De stroom, Delfzijl en de dood

Lezer Leemhuis maakte me attent op de hulp die de Gemeente Delfzijl aan haar Japanse zustergemeente Shunan heeft aangeboden. Burgervader Emme Groot heeft zijn collega in Shunan daarover gebeld en kreeg volgens RTV Noord te horen dat de situatie niet meteen nijpend, maar toch wel zorgelijk was, want voedselschaarte dreigt en van het lichtnet kunnen ze ook al niet meer op aan. Emme zou later nog wel eens terugbellen om te horen hoe het dan gaat. Ja, Emme is literair niet echt begaafd, maar als de nood aan de man komt kun je op hem bouwen, en daar gaat het maar om. Dat er niks van waar is dat er voedseltekorten en stroomstoringen dreigen in Shunan, dat meer dan duizend kilometer van Fukushima ligt, doet daar niks aan af.

Hoe weet ik dat zo zeker? Heb ik soms net als Emme het telefoonnummer van de burgemeester van Shunan? Nee, maar ik weet waar Shunan ligt, namelijk een heel eind naar het westen, en dat zelfs hier, stukken dichter bij Tokyo, geen sprake is van stroomstoringen of voedseltekorten. Dat we nog genoeg te eten hebben is logisch, want als er geen voedsel meer naar het Noordoosten vervoerd kan worden door infrastructurele problemen, blijft er in het Zuidwesten meer over. Maar hoe zit dat met de stroom? Als ze in Tokyo bij tijd en wijle in het donker zitten, waarom dan niet een paar kilowattuurtjes gebietst bij de vrienden in Kinki? Of, voor mijn part, helemaal in Shunan?

Omdat, ik schreef er al een paar keer eerder over, we hier in het Westen nu eenmaal alles anders doen. Zij staan links op de roltrap? Dan wij rechts. Zij wachten altijd voor rood licht? Dan wij nooit. Zij 50 Hertz wisselstroom? Dan wij 60 Hertz! Ja, echt, Japan heeft twee elektriciteitsnetwerken. In 1895 werd de eerste elektrische generator in Tokio geplaatst, geleverd door het Duitse AEG. Een jaar later lieten de Osakanen dat niet over hun kant gaan en bestelden ook een generator, bij het Amerikaanse General Electric. Wist u dat, tot op de dag van vandaag, in Europa de wisselstroom 50 keer per seconden wisselt en in in Amerika 60 keer? Nee, ik dacht al wel van niet. In Japan weet iedereen het. Het betekent dat je niet straffeloos een televisietoestel uit de uitverkoop in Tokio in een Osaaks stopcontact kunt steken. En het betekent ook dat als ze in Tokio, of waar dan ook in het Noordoosten, een tekort hebben, daar in Osaka, Kobe, Kyoto en Shunan niets van te merken is.

Genoeg over Emme en RTV Noord. Ze hadden dus elektrische problemen in en rond Tokio. Vervelend. Veel erger was er een probleem met de koelsystemen van de kernreactoren in Fukushima. Wat was er aan de hand? Het koelen van een reactor vergt energie. Da's makkelijk, dachten de ontwerpers van de centrale in Fukushima, we hebben net een kerncentrale bij de hand, dus die kan dan mooi z'n eigen koelsysteem op gang houden. Voor de zekerheid hadden ze er nog wat dieselgeneratortjes bijgezet, maar die bleken, en dan druk ik me nog voorzichtig uit, niet erg tsunamivast. Enfin, inmiddels is de boel weer aangesloten, en daarmee zijn weliswaar de problemen niet uit de wereld, maar in ieder geval hanteerbaar geworden.

Wat schreef ik ook al weer over de gevolgen die deze hele toestand zou hebben voor de populariteit van kernenergie? Misschien moet u even in de Guardian of de Nieuwe Rotterdamse kijken. En wat schreef ik ook al weer over de belangstelling voor evacuatie uit Japan naar Nederland? Welgeteld acht mensen zijn gerepatrieerd. Acht! Zoals een landgenote hier te lande, een dubbele landgenote zogezegd, al op vleesboek opmerkte "ze hadden wat Nederlandse kaas kunnen meenemen op weg hier naartoe." Dat had ons expats inderdaad een stuk meer geholpen dan gereserveerde vliegtuigstoelen en jodiumpillen.

Hoe ik me voel, nu weer eens gebleken is dat ik altijd gelijk heb? Slecht. Had ik namelijk niet gezegd dat het dodental nog flink op zou lopen? We eindigen waarschijnlijk ruim boven de 20.000, meer dan drie keer, bijna vier keer zoveel slachtoffers als bij de aardbeving van Kobe in 1995.