Vliegvelden

De laatste tijd heb ik op deze plaats nogal laatdunkend geschreven over de Japanse politiek. Terecht, overigens, maar wat ik wel eens vergeet te vermelden is dat er de laatste jaren wel degelijk een belangrijke en geenszins lachwekkende verandering in gang is gezet. Japan had tot voor kort een politieke orde die "de menselijke maat" nastreefde, "maatwerk" leverde en "dicht bij de kiezer" stond. Dit alles had, zoals te verwachten was, grenzeloze en peperdure corruptie tot gevolg. Langzaam trekt een nieuwe generatie politici het land uit het onstane moeras van vriendjespolitiek en eigenbelangen, en bouwt aan een overheid die afstandelijk, onpersoonlijk, regentesk, controleerbaar, professioneel en efficiënt is. Sommige mensen beschouwen dit als een vooruitgang. Ik ben een van hen.

Een van de eerste gevolgen van de nieuwe kilheid is dat er een einde lijkt te komen aan de wildgroei aan luchthavens. Werkelijk ieder gat in Japan heeft er een, zodat er niet minder dan 92 burgervliegvelden in het land zijn. Daarvan draaien er ongeveer 82 structureel verlies. Noem me een neoliberale marktfundamentalist, maar dat lijkt me niet gezond. Ik, en andere Japanse belastingbetalers met mij, draai er natuurlijk voor op, en in aanzienlijk ernstiger mate dan tot dusverre gedacht. Om te voorkomen dat vliegvelden sluiten, blijken veel gemeentebesturen maar al te graag bereid om vliegmaatschappijen van allerlei vervelende kosten te verlossen door bijvoorbeeld het incheckpersoneel te betalen. Dat loopt nogal in de papieren.

Maar als de exploitatie van een vliegveld stokt, verliezen de medewerkers hun baan, en de pretentieuze bestuurders die er miljoenen belastinggeld in hebben gepompt hun gezicht. Natuurlijk is vooral het eerste van groot, en publiek beleden, belang. Het jongste vliegveld, nog onder de vorige regering goedgekeurd, ligt in Ibaraki, op slechts 100 kilometer van Tokyo, waar ze toch echt al een paar vliegvelden hadden, en zal naar verwachting 1 (zegge: een) vlucht per dag, naar Seoul, verzorgen. Volgens de plaatselijke politiek is het veld echter van eminent belang voor de economische ontwikkeling van de prefectuur, en is de 20 miljoen yen uit de staatskas geenszins over de balk gesmeten.

Terwijl de Japanse overheid langzaam aanstalten maakt paal en perk te stellen en wat van die peperdure en overbodige vliegvelden dicht te gooien, is in Nederland net besloten er weer eens een te openen. Het patroon is zo Japans als sushi: het is heel goed voor de werkgelegenheid in Twente als er een vliegveld ligt, en het is heus geen verspilling of stemmenkoperij. Het is niet geheel duidelijk hoe het per vliegtuig naar Turkije vervoeren van Twentse vakantievierders de plaatselijke economie gaat helpen, maar met negatieve praatjes kom je zoals bekend nergens. Vervelende, negatieve mensen beweren ook al dat aan de andere kant van de grens ook al een vliegveld ligt, maar dat mag de pret niet ook drukken, want het is toevallig net tijd voor Twente en Duitsland ligt wel mooi helemaal in het buitenland.

Nee, Twente gaat het beslist helemaal maken als regio met deze nieuwe economische motor. Kist na kist krentewegge zullen de tienduizenden passagiers naar binnen werken, zowel voor vertrek als aan boord, uit een piepschuimen bakje, met een plastic pijpje Hengelobier erbij. En het is dat ze het landschap net verkloot hebben met een nieuw vliegveld, maar anders zouden er toch mooi zeker twintig wandelaars meer naar Twente gekomen zijn dankzij dat handige vliegtuig. Dan zwijg ik nog van de hordes, pakweg uit Barcelona, Stockholm, of Edinburgh, die zich per vliegtuig komen vergapen aan de architectuur van Enschede. Vergeet ook niet de transitpassagiers! Billund-Enschede-JFK! Bremen-Enschede-Tripoli! En ook weer terug natuurlijk. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Ik ken nogal wat mensen uit Enschede, hoewel me nu ineens te binnen schiet dat ik niet weet hoe je ze geacht wordt te noemen. Enschedianen? Enschedes? Enschedeërs? Ik hoop op Enschedes, want dan zou een plaatselijk museum nog eens een tentoonstelling kunnen wijden aan het vaginale leven ("door de eeuwen heen") ter plaatse, onder de pakkende titel "Enschedes en hun schedes" of iets dergelijks. Wat een gelul weer van die Futselaar! Hoe het ook zij, ik ken dus een paar tukkers, en die, geloof me, hebben het hart op de juiste plaats. Naar het verstand heb je echter vaak lang zoeken, maar ik zou indien nodig kijken in de nabije omgeving van de Achilleshiel.

Waarom moet Enschede, pardon: Twentestad, in godsnaam mee proberen te komen in de vaart der volkeren met dit zwakzinnige vliegveld? Ze hebben toch al een universiteit, een kunstacademie, en een uitstekende vismarkt? Ik denk dat het is omdat een oudere, in het leven teleurgestelde medewerker van de plaatselijke vvv een keer in z'n leven een goede slogan had bedacht voor de stad, en dat ze met hun hand over hun hart hebben willen strijken: Verse vis en verspilde vliegvelden! Enschede! Het Japan van het Oosten!