Geen paniek

Ik heb gistermiddag een ramp niet meegemaakt. Dat gebeurt me haast elke dag, dus zo bijzonder is dat niet. Er vond echter wel een ramp plaats, een uitzonderlijk zware aardbeving gevolgd door een serie tsunami's, op duizend kilometer ten noordoosten van mijn huis. Er zijn nu, op zaterdagochtend, 1000 doden en vermisten en dat worden er meer. De kerncentrale in Fukushima lekt een beetje, het openbaar vervoer in het Noordoosten functioneert niet meer en een groot deel van de Japanse oostkust is verwoest.

De beving was ook hier voelbaar, maar afgezien van wat gesneuveld servies en de dreiging van verdere vloedgolven en naschokken zijn er in West Japan geen problemen. Men is ongerust, dat wel, en die ongerustheid wordt aangewakkerd door het uitvallen van de gangbare communicatiemiddelen. We kunnen de mensen die wel in het Noordoosten zijn vooralsnog niet bereiken. In het okonomijakkie restaurant waar ik gisteren was, en overigens heel vaak ben, was de stemming dan ook bedrukt en bezorgd. Elk kwartier belde iemand vergeefs naar het rampgebied.

Wat ten enen male ontbrak, en opmerkelijk genoeg ook geheel ontbreekt in de doorlopende uitzendingen van de publieke omroep, is hysterie. Misschien komt dat omdat de situatie zo ernstig is; er is niet de geringste noodzaak de gebeurtenissen dikker aan te zetten, larmoyante human interest verhalen in beeld te brengen, de ramp "een gezicht te geven", of anderszins op te Itteren of the Borgharen. Ten tweede zijn Japanners ingesteld op aardbevingen. Weliswaar komen rampen van deze omvang maar een paar keer per eeuw voor, dat ze voorkomen is bekend en algemeen verwacht. Iedereen weet wat hem of haar te doen staat en niemand voelt zich geroepen eens flink in paniek te raken of de toestand anderszins moeilijker te maken dan deze al is. De duizenden mensen die vast zijn komen te zitten door het uitvallen van het openbaar vervoer ogen op tv gelaten en goedmoedig. Het is nu eenmaal niet anders.

Ik heb dus, zoals ik al schreef, de ramp niet meegemaakt. Dat heb ik ook gezegd tegen de vriendelijke mevrouw van de NOS die gisteravond belde, maar ze wilde me toch graag in de uitzending. Geen wonder natuurlijk; met Tokyo en Sendai was geen telefoonverkeer, of wat voor verkeer dan ook, mogelijk, dus wie de ramp had meegemaakt kon daar per definitie niet over vertellen op de Nederlandse radio. Terwijl ik aan de telefoon bleef hoorde ik de presentator zeggen dat ze vandaag alleen Japan en Schaatsen zouden verslaan. Toen hoorde ik Kjeld. Nee, niet Kjeld Nuis, die het overigens prima deed in Inzell, maar Kjeld Duits, de journalist, die optrad als correspondent en die vertelde wat er op de Japanse televisie te zien was (en iedereen op de website van de omroep had kunnen lezen). Veel meer ook niet, trouwens, want net als ik had Kjeld de ramp niet meegemaakt. Kjeld woont namelijk bij mij om de hoek.

En toen kwam ik. Het was ondertussen al knap laat, maar ik heb geprobeerd getrouw verslag te doen van wat ik wist. Verontwaardigde emails, van H. en H. in het Nederlandse Y., waren mijn deel. Ik was wel erg laconiek! Begreep ik wel hoe erg het was? Dat laatste valt nog te bezien, denk ik, want vooralsnog weet nog helemaal niemand hoe erg het allemaal is. En ik al helemaal niet. Ik was er niet bij. Gelukkig niet.